TOP TEKSTY
Życie na hamulcu ręcznym cz. I
Słów kilka o odmienianej przez wszystkie przypadki zmianie. W domu, w szkole, na studiach, na szkoleniach, na ulicy, w mediach i w pracy karmieni jesteśmy tym słowem, a nawet przekarmiani. Słowa, słowa, słowa… Życie przejawia się jednak nie zmianą, ale stającym na jej drodze mechanizmem homeostazy, z jakiego zgodnie z prawami systemów korzysta każdy system, w tym również twój organizm, mózg, związek, rodzina, społeczeństwo. Homeostaza? A co to? Skąd się to wzięło, co to oznacza, na co w twoim życiu wpływa, jak wpływa, co z tego wynika i dokąd prowadzi? Pozwól, że zacznę po kolei.
CZYM JEST HOMEOSTAZA I DO CZEGO JEST NAM POTRZEBNA?
Jej głównym zadaniem jest zachowanie równowagi organizmu w warunkach nieustannej zmienności charakteryzującej otaczające nas warunki. Środowisko w jakim żyjemy na naszej planecie wcale nie jest wymarzone dla organizmu ludzkiego i to niezależnie od szerokości geograficznej. Warunki fizyko-chemiczne naszego świata nie sprzyjają naszemu przeżyciu. To właśnie dlatego wykształciliśmy narządy ochronne, jak skóra, nos, płuca, jama ustna. Na poziomie fizjologicznym system naszego organizmu nieustannie zmaga się ze szkodliwym wpływem otoczenia, bez chwili wytchnienia toczy walkę o przetrwanie. Biochemiczna homeostaza ciśnienia i składu krwi, przepływu płynów ustrojowych, stężenia gazów oddechowych, poziomu związków chemicznych, temperatury ciała wewnątrz systemu gwarantuje jego istnienie. Mechanizm sprzężenia zwrotnego sprawia, że jeśli na zewnątrz jest zbyt gorąco, to pijemy zimne napoje, szukamy cienia, pocimy się, wszystko po to, by obniżyć temperaturę ciała do 36,6°, zadbać o homeostazę temperatury naszego organizmu. Rano mozolnie wstajemy z łóżka i suniemy się krok za krokiem z na wpół zamkniętymi oczami do kuchni po kawę, która podniesie nam ciśnienie krwi do poziomu, jaki pozwoli nam na sprawne funkcjonowanie. Jeśli się zestresujemy, to mamy naturalny odruch, żeby się z tego otrząsnąć (i to najlepiej nie tylko metaforycznie, ale też dosłownie), uwolnić z ciała nadmiar destrukcyjnego kortyzolu, który w chwilach stresu produkujemy. Idziemy potańczyć, uprawiamy sporty, krzyczymy, oddychamy. Organizm zajmuje się przede wszystkim tym, aby utrzymać stałość, trwałość, powtarzalność procesów w nim zachodzących.
HOMEOSTAZA PSYCHICZNA
Przykłady na mechanizm homeostazy w wymiarze biologiczno-chemicznym mógłbym mnożyć w nieskończoność. Traktuję ją jednak jako zrozumiały dla wszystkich, zasadny, wręcz oczywisty wstęp do zagadnienia, na jakie chcę zwrócić twoją uwagę. Dokładnie na tej samej zasadzie, z wykorzystaniem tego samego mechanizmu działa ludzka psychika. Tak, ona również podlega homeostazie. Co z tego dla ciebie wynika? Po pierwsze to, że wszystkie fizyczne nieprawidłowości, jak ilość ruchu fizycznego, to czym się odżywiasz, wszelkie dysfunkcje, choroby itp. wpływają na stan twojej psychiki. Destrukcyjne myśli, ograniczające przekonania, stres, lęk, niskie energetycznie emocje, jak złość, nienawiść, zawiść, odraza, wstyd, pogarda, żal, poczucie winy, pożądanie, zemsta, potępianie, wpływają bezpośrednio i negatywnie na stan fizyczny organizmu. Ale to nie wszystko. Pomyśl tylko. Twój organizm broni się przed światem zewnętrznym, robi co w jego mocy, by zachować status quo swojego wewnętrznego środowiska, dla którego środowisko zewnętrzne jest śmiercionośnie groźne. Psychika podświadomie posługuje się tym samym mechanizmem. Każda zmiana na zewnątrz zdaje się być zagrożeniem, a podświadomość robi co w jej mocy, by się przed tą zmianą uchronić, wyprzeć ją, odrzucić, pominąć. Twój umysł zadba już o to, by w sposób dla siebie wygodny nadać temu co robi racjonalne uzasadnienie. Ma pozostać tak, jak wiem, że jest. Mam zachować swoje przekonania w stanie niezmiennym. Mam trzymać się do upadłego wartości, które uważam za swoje. Mam zadbać o to, by ani o krok nie odsunąć się od wyobrażenia o tym kim jestem. Każda zmiana jest groźna, każda zmiana niesie ze sobą potencjał zaburzenia mojej homeostazy. Muszę ratować swój system przed wpływem z zewnątrz. Wszystko co z zewnątrz nadchodzi, a jest odmienne, nie jest zbieżne z homeostazą mojego osobistego systemu, albo systemu mojej rodziny, grupy społecznej, do której przynależę, systemu religijnego, ekonomicznego, społecznego, rasowego…, jest wrogie (podświadomie, przez biologiczno-chemiczną analogię) zagraża mojemu życiu, więc na wszelkie sposoby muszę się przed tym obronić, albo podważyć, zaatakować, zniszczyć. To co uważam, myślę że wiem, to co uznaję za prawdę, to w co wierzę ma pozostać stałe, trwałe, powtarzalne i koniec. Ale to nie koniec.