TOP TEKSTY
Życie na hamulcu ręcznym cz. III
Najważniejszym zadaniem mózgu jest jak najmniej odkrywać, poznawać, a jak najwięcej potwierdzać sobie to, co już znane, sprawdzone. Rozwój ma miejsce wtedy, gdy zamiast być jak dotąd rządzonym przez swój mózg, sam zaczynasz nim świadomie zarządzać.
BÓL ISTNIENIA
Co miałoby człowieka skłonić do działania "wbrew sobie”? Tylko i wyłącznie rosnąca świadomość tych mechanizmów, którym póki co bezwiednie podlega. To dlatego tak często piszę i opowiadam o potrzebie wychodzenia poza system społeczny, uwalnianiu się z jego wszędobylskich macek. Tylko poza jego wpływem masz możliwość dojrzeć to, czego system i jego elementy dojrzeć nie potrafią i nawet nie chcą. Jeśli będąc jednym z elementów jesteś jego częścią, nie potrafisz i ty tego dojrzeć. A nawet jeśli dostrzegasz, to czujesz, że zbyt wiele masz do stracenia, by pójść za tym. Pozostajesz w strefie komfortu, która zawiera w sobie większość przejawów twojej codzienności. System troszczy się o to, by dać ci łatwe i wygodne odpowiedzi na temat życia, którego się podświadomie boisz, nie pojmujesz, nie ogarniasz. Poruszanie się w znanym jest łatwiejsze, nie wymaga zużywania energii, a to jak już wiesz jest jednym z głównych celów homeostazy. System społeczny daje atawistyczną szansę przeżycia, bo w dawnych czasach człowiek, który wyszedł z grupy, lub został wyrzucony przez grupę, plemię, rodzinę, ginął w paszczy dzikiej, nieprzyjaznej natury. Z głęboko zapisanej w podświadomości szansy przetrwania wyłania się skojarzenie z poczuciem bezpieczeństwa, którego łaknie pierwotna natura człowieka, a większość z nas idzie przez życie z jego poważnym, wewnętrznym deficytem. Za potrzebą bezpieczeństwa podąża w ślad potrzeba przynależności, którą system społeczny również pozornie człowiekowi zaspakaja. Ale i to nie wszystko. Społeczeństwo wyręcza człowieka, zwalnia z człowieczego prawa do samostanowienia. Daje mu gotowe rozwiązania, zapełnia czas dzięki pracy, sposobom spędzania wolnego czasu, różnorakim formom rozrywki. Społeczeństwo daje gotowe odpowiedzi, uzasadnia, tłumaczy, wskazuje drogę, nadaje znaczenie, określa sens. Zaspakaja potrzeby na każdym z poziomów potrzeb Maslowa. Jakież to wygodne tak mu się poddać i w towarzystwie innych poddanych poruszać się po wyznaczonym torze życia.
NA STARYCH ŚMIECIACH
Dążność systemu do równowagi wyjaśnia również większość mechanizmów, jakimi posługujemy się w naszym życiu rodzinnym (jak wiesz, rodzina to również system działający w oparciu o prawa systemu) uczuciowym, relacjach partnerskich w jakie wchodzimy, zakochiwaniu się, w stosunkach z rodzicami, teściami, dziećmi. Tu znowu homeostaza rządzi niepodzielnie tworząc takie modele, jak wzorce postaw, matryce tożsamości, schematy poznawcze, klisze relacyjne itp. Człowiek buduje takie relacje i z takimi ludźmi, jakie są mu znane, by móc powtarzać strategie, jakich się w dzieciństwie nauczył. Niezależnie od tego z czym to się wiąże, czy boli go, czy cierpi, czy trwa w toksycznych relacjach, to będzie trwał, bo taki świat jest mu znany i w nim paradoksalnie czuje się bardziej bezpieczny. Nawet jeśli kiepsko mu się wiedzie finansowo, to i tak nie zrobi tego, co mógłby zrobić, żeby mu się finansowo wiodło dobrze. Dlaczego? Bo wtedy musiałby się uczyć nowych postaw, nowych przekonań, nowych zachowań, doświadczać innych ludzi i okoliczności. A przecież wszystko co inne i nowe jest złe, bo zaburza homeostazę. Stoi więc na jej straży i chroni się przed rozwojem, przed szansami i możliwościami, jakich świat ma dla niego nieskończoność. Choć czuje, że jest taka przestrzeń niezmierzona, woli się mamić murami, których iluzję dał sobie wmówić, jak na Trumana (z filmu „Truman Show”) przystało. A raczej na Falsmana, bo gdy Truman dojrzał, to przejrzał społeczny system, uwolnił się z iluzji sytemu i z niej wyszedł. Więc może działanie wbrew homeostazie nie musi oznaczać śmierci, lecz właśnie pełnię życia...