TOP ARTYKUŁY
Zadbaj o atmosferę pracy – to się opłaca!
Wyniki badań analityków ekonomicznych nie pozostawiają wątpliwości. Jakość atmosfery pracy ma bezpośredni wpływ na dwudziesto, a nawet trzydziestoprocentowe różnice w efektywności działań firm funkcjonujących na tych samych rynkach.
ATMOSFERA, CZYLI TO CZYM ODDYCHASZ
W swojej pracy coacha, doradcy biznesu, często spotykam się z początkową rezerwą właścicieli firm, czy menadżerów korporacji względem propozycji pracy nad zadbaniem o atmosferę pracy w ich organizacjach. Pomijając możliwe osobiste ograniczenia, jak lęk przed zmianą, obawa przed utratą kontroli, obnażeniem własnych braków i niekompetencji, czy utratą pozoru nieomylności, faktycznie samo pojęcie atmosfery wydaje się mało konkretne, niewymierne, eteryczne. Atmosfera jest zjawiskiem niezwykle indywidualnym, ze wszech miar subiektywnym, uzależnionym od naszych osobistych uwarunkowań, preferencji, potrzeb i doświadczeń. Bazując na wiedzy i własnym doświadczeniu, a także wielu rozmowach przeprowadzonych z pracownikami i menadżerami firm, atmosferę pracy definiuję jako zestaw emocji tworzących się w relacjach pracowników z istotnymi elementami środowiska pracy. Do elementów środowiska pracy zaliczam osobę przełożonego oraz sposoby organizacji pracy i jej praktycznego realizowania w firmie. Do grona najistotniejszych sposobów organizacji pracy zaliczam: klarowne cele, normy jakości, podział kompetencji i spójność wartości. Jakie jest ich zastosowanie w praktyce biznesu?
POLSKI LIDER NAJLEPSZY?
Jeśli chodzi o wpływ na atmosferę pracy, w Polsce, jak na całym świecie, niezależnie od szerokości geograficznej, kontynentu, wyznania i branży największe znaczenie badani przypisują poczuciu bezpieczeństwa pracy. Ten atawistyczny imperatyw determinuje każdy aspekt naszego życia, a jego wpływ na nasze postawy i zachowania jest nie do przecenienia. Na drugim miejscu nie tylko Polacy wskazują poziom zadowolenia z wykonywanej pracy, a już na trzecim, inaczej niż gdziekolwiek na świecie, nasi polscy pracownicy plasują lidera, jako czynnik decydujący o jakości atmosfery.
Dlaczego? Czy z naszymi menadżerami jest aż tak źle, czy aż tak dobrze, że przypisuje się im takie znaczenie dla atmosfery pracy? A może po prostu polscy pracownicy wykazują się dużą świadomością i intuicją?
Odpowiedzi poszukajmy w określonych przeze mnie sposobach organizacji pracy.
KLAROWNE CELE
Podstawą każdej efektywnej pracy, każdego działania jest rozpoczęcie od określenia i doprecyzowania celu. Proces formułowania celu polega na podzieleniu go na etapy i stworzeniu adekwatnych strategii ich realizacji oraz poszukaniu odpowiednich, wspierających zasobów i neutralizacji ewentualnych ograniczeń stojących na drodze do celu. Brzmi banalnie? Praktyka moich doświadczeń pokazuje, że bardzo niewiele organizacji działa w naszym kraju w zgodzie z tą oczywistą zasadą. Pomijając efektywność grupowych, czy osobistych przedsięwzięć, warto zaznaczyć, że znajomość przez pracowników oczekiwań względem ich pracy i znaczenia ich działań dla realizacji firmowych planów jest jednym z istotnych elementów organizacji pracy, mających wpływ na jej atmosferę.
Do lidera należy umiejętne określanie celów, komunikacja oczekiwań firmy, jak również kreowanie potrzeb pracowników i zarządzanie nimi. Świadomy lider dba o wzajemną transparentność relacji pracownika z firmą.
NORMY JAKOŚCI
Stworzony i należycie komunikowany wzorzec jakości pracy obowiązujący w organizacji przyczynia się znacząco do poprawy atmosfery pracy. Pracownicy wbrew pozorom bardzo dobrze reagują na konkretne i konsekwentnie egzekwowane zasady pracy, nawet gdy spełnianie ich wymaga wysiłku i zaangażowania. Oczywiście z tym tematem wiąże się nierozerwalnie adekwatny system wynagradzania. Nagroda działa pozytywnie na atmosferę pracy tylko wtedy, gdy jest efektem konkretnej pracy, która przyniosła konkretny wynik. W tej kwestii pojawia się również pewne zagrożenie. Nieumiejętnie tworzony system wynagrodzeń pomija kwestię tak istotną, jak zarządzanie oczekiwaniami pracowników. Ten aspekt należy do lidera zespołu, czy organizacji. Sprawny, przygotowany do pełnionej funkcji menadżer, potrafi tak tworzyć i komunikować system nagród, by był on wzajemnie stymulujący, to znaczy, by w przejrzysty sposób stawiał wyzwania, jakich spełnienie będzie wiązało się z realizacją celów postawionych pracownikowi przez organizację, ale również dbał o spełnienie oczekiwań pracownika wykreowanych przy udziale tegoż lidera. Konsekwentna realizacja zasad jakości i spójności przyczynia się do kreowania optymalnej atmosfery pracy.
PODZIAŁ KOMPETENCJI
Kolejna powszechna dolegliwość organizacji, również znajduje swoje źródło w ograniczeniach z jakimi zmagają się osoby sprawujące funkcje kierownicze. Chodzi o bardzo powszechny wśród menadżerów brak zaufania, z którego bierze się obawa przed cedowaniem odpowiedzialności na pracowników, menadżerów niższego szczebla. Poczucie sprawczości i decyzyjności, zaufanie, jakim nas darzy przełożony, oto kolejne, istotne czynniki wpływające na atmosferę pracy. Nie jest to proste szczególnie w obliczu takich, a nie innych systemów wychowawczych panujących w naszych rodzinach. W swojej pracy zbyt często spotykam menadżerów, którzy nieświadomie przyjmują w zarządzaniu pracownikami tzw. przeniesioną postawę własnego rodzica względem siebie. Jakie bywają tego konsekwencje? Pracownicy buntują się, opierają, rezygnują z własnej inwencji, kreatywności i energii wchodząc w rolę ubezwłasnowolnionych dzieci, które nierzadko potwierdzać będą obawy i podejrzenia jakie ma względem nich taki menadżer, a część z nich po prostu odchodzi. Praca coachingowa pozwala menadżerom przezwyciężać te i wiele innych ograniczeń, zyskiwać świadomość siebie po to, by umieli okazywać pracownikom zaufanie, dawać wsparcie, stymulować ich rozwój, pozwalać im uczyć się poprzez własne doświadczenie, co w efekcie podnosi ich kompetencje, buduje pewność siebie i ich wartość dla organizacji.
SPÓJNOŚĆ WARTOŚCI
Ten ostatni element systemu organizacji pracy dotyczy istotnej kwestii relacji międzyludzkich w firmie, które mają niebagatelne znaczenie dla jakości atmosfery. Po raz kolejny okazuje się, że to właśnie lider zespołu, czy organizacji ma wiodący wpływ na jakość relacji międzyludzkich wśród pracowników.
Począwszy od efektów procesu rekrutacyjnego, poprzez wdrażanie poszczególnych elementów systemu organizacji pracy, aż po umiejętność świadomego i elastycznego zarządzania, którego ważnym elementem jest koordynowany przez zewnętrznych ekspertów proces coachingu i mentoringu, nowoczesny lider zarządza zespołem w trosce o atmosferę pracy. Warto w tym celu rzeczywiście korzystać z pomocy fachowców. Dobra atmosfera pracy nie oznacza w żadnym wypadku spoufalania się z ludźmi, zabiegania o markę fajnego, bezproblemowego, wyluzowanego szefa. Nie chodzi też o jego autokratyczne, opresyjne przeciwieństwo, osobę, która narzuca innym siebie i swoją wizję, lub poucza i krzewi z poczuciem misji wiedzę objawioną. Niezależnie od rodzaju takich postaw, w organizacjach tak zarządzanych energia pracowników jest trawiona na szkodliwe i zupełnie zbędne utarczki relacyjne, kurczowe trzymanie się stołków, koterie, maskowanie poczucia przekroczonych kompetencji, strategie unikania odpowiedzialności, wygryzania konkurentów, manipulacje i auto-manipulacje stosowane przez niepewnych siebie pracowników i menadżerów. Cóż to oznacza?
LIDER – ZYSKOWNA INWESTYCJA
Nie istnieje coś takiego, jak ogólny sposób zarządzania, technika lub zestaw zachowań adekwatnych do każdej okazji. Mało prawdopodobne jest również, by jakiś menadżer miał możliwość kierowania zespołem ludzi, którzy równie dobrze reagować będą na stosowany przez niego sposób zarządzania wynikający z jego osobistych uwarunkowań, zwykle obarczonych różnymi ograniczeniami.
Proces kreowania optymalnej atmosfery pracy wymaga lidera, który świadomie potrafi dostrzegać siebie i innych, wychodzić poza własne ograniczenia i adekwatnie reagować na potrzeby i oczekiwania swoich pracowników. Chodzi tu o złożony proces poszerzania własnej mapy świata. Lider z rozległą mapą nie tylko zarządza zespołem, ale może być jednocześnie sprawnym coachem dbającym o rozwój swoich podwładnych. Z taką postawą dostrzega w członkach zespołu przede wszystkim ludzi z całą ich indywidualnością i znaczeniem dla środowiska pracy oraz ich własnych kontekstów osobistych. Świadoma umiejętność elastycznego korzystania z różnych technik zarządzania w zależności od potrzeby sytuacji i konkretnej osoby pracownika, daje takiemu menadżerowi moc tworzenia atmosfery, która przekłada się na wynik ekonomiczny znacząco, bo nawet o 30% wyższy niż w podobnej firmie działającej na tym samym rynku. Mądra inwestycja w liderów firmy prowadząca do poprawy klimatu pracy, może zatem w podobnym stopniu wpłynąć na poprawę jej wyników finansowych.
W warunkach kryzysu inwestycja w rozwój kompetencji menadżerskich w kontekście programu stymulowania atmosfery pracy może okazać się szansą na jego przetrwanie, przezwyciężenie, pełną neutralizację, a nawet okazją do rozwoju wynikającą z wymogów nowej rzeczywistości w biznesie, która nastąpi po jego zakończeniu.
Źródło: badania instytutu Hay Group